Co to jest WIBOR? 4 kluczowe fakty
Spis treści
Co to jest WIBOR?
- WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym.
- WIBOR wyznaczany jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez największe banki działające w Polsce.
- WIBOR stanowi podstawę wyznaczenia oprocentowania dla większości kredytów ze zmienną stopą procentową.
- WIBOR występuje w różnych wariantach czasowych najczęściej 1M, 3M, 6M i 12M.
Co to jest WIBOR? Podstawowe informacje
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Stosowany jest dla większości kredytów o zmiennym oprocentowaniu udzielanych przez polskie banki dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, w szczególności w kredytach hipotecznych.
Jak obliczany jest WIBOR i kto za to odpowiada?
WIBOR obliczany jest jako średnia arytmetyczna ofert oprocentowania pożyczek międzybankowych, które są podawane przez największe banki w Polsce (Bank BNP Paribas Polska, Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Handlowy w Warszawie, Bank Millennium, Bank Polska Kasa Opieki, Deutsche Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski, Santander Bank Polska).
Składane przez Banki oferty zawierają stawki, po jakich są one gotowe udzielić niezabezpieczonych pożyczek innym bankom na różne okresy. Administratorem wskaźnika referencyjnego WIBOR odpowiedzialnym za jego wyliczanie jest spółka GPW Benchmark.
Jak stopy NBP wpływają na WIBOR
Stopy procentowe NBP nie są formalnie powiązane ze stawką WIBOR. W praktyce jednak zawsze ze wzrostem stopy referencyjnej NBP dochodzi do wzrostu stopy WIBOR. Wynika to faktu, że Bankom nie opłaca się pożyczać innym bankom pieniędzy oprocentowanych niżej niż stopa procentowa NBP.
W takim przypadku dla banków bardziej opłacalne jest ulokowanie swoich środków na rachunku Narodowego Banku Polskiego.
Jak WIBOR wpływa na wzrost Twoich rat kredytowych?
W umowach kredytów/pożyczek ze zmiennym oprocentowaniem na koszt kredytu składają się stawka WIBOR oraz marża banku.
Marża co do zasady jest stała w całym okresie kredytowania, natomiast WIBOR może ulegać zmianie w określonych odstępach czasowych – np. co miesiąc, co 3 miesiące, co 6 miesięcy lub co 12 miesięcy. Częstotliwość zmiany określona jest w umowie.
Przykładowo, jeśli stawka WIBOR wynosi 6%, a marża banku 3% to kredyt oprocentowany jest łącznie na 9%. W przypadku wzrostu WIBOR do 8% oprocentowanie kredytu będzie wynosiło 11%.
Różnice między WIBOR 1M, 3M, 6M, 12M
Stawki WIBOR są ustalane odrębnie dla różnych okresów – jednego miesiąca, kwartału, półrocza i jednego roku. Co do zasady umowa kredytu/pożyczki zawiera informacje, jaki WIBOR jest stosowany dla ustalania oprocentowania.
W sytuacji gdy umowa zawiera postanowienia odsyłające do stawki WIBOR 3M, oznacza to, że zmiana oprocentowania kredytu będzie następowała co 3 miesiące. Analogiczne zasady dotyczą pozostałych okresów WIBOR.
Inflacja a WIBOR
Inflacja wpływa na WIBOR pośrednio. Co do zasady, gdy wskaźnik inflacji rośnie, Narodowy Bank Polski podnosi stopy procentowe.
W praktyce zawsze ze wzrostem stóp procentowych NBP dochodzi do wzrostu stopy WIBOR. Wynika to faktu, że Bankom nie opłaca się pożyczać innym bankom pieniędzy oprocentowanych niżej niż stopa procentowa NBP.
W takim stanie rzeczy dla banków bardziej opłacalne jest ulokowanie swoich środków na rachunku Narodowego Banku Polskiego.
Aktualna stawka WIBOR
Aktualna stawka WIBOR jest wysoka (5,85%) i w istotny sposób wpływa na wysokość rat kredytów. W porównaniu do stawki obowiązującej w 2021 roku (0,25%) rata kredytu mogła wzrosnąć nawet o 90%.
W okresie kiedy WIBOR był na najwyższym poziomie, w połowie 2022 roku, wzrost rat kredytów przekraczał nawet 100%. W takiej sytuacji większą część miesięcznej raty stanowiły odsetki, a nie kapitał kredytu.
Zarzuty do stawki WIBOR
Zgodnie z założeniami, WIBOR powinien być odzwierciedleniem zawieranych przez banki transakcji depozytowych na rynku międzybankowym, tj. transakcji, kiedy bank komercyjny pożycza pieniądze bądź przyjmuje depozyt od innych banków komercyjnych.
Jak pokazują dane od 2008 roku transakcje depozytowe (terminowe) pomiędzy bankami, są zawierane bardzo rzadko i nie mogą stanowić reprezentatywnego zbioru danych do ustalenia wskaźnika WIBOR, który jest następnie stosowany wobec klientów, w szczególności konsumentów.
Sposób ustalania stawki referencyjnej WIBOR jest bardzo skomplikowany i niezrozumiały dla przeciętnego konsumenta. Banki nie objaśniały konsumentom zasad ustalania stawek ani nie dołączały do umów regulaminu w postaci załącznika.
W rezultacie klient zaciągający kredyt nie wiedział, na jakich zasadach zmienia się stawka WIBOR, a co za tym idzie – nie mógł należycie ocenić ryzyka zmiany oprocentowania kredytu i wzrostu miesięcznej raty.
Przyszłość WIBOR – prognozy i zmiany
Najprawdopodobniej od 2025 roku WIBOR nie będzie już stosowany i zostanie na stałe zastąpiony wskaźnikiem WIRON, który opiera się na rzeczywiście wykonanych transakcjach, a nie na ofertach/deklaracjach banków jak to ma miejsce obecnie w przypadku WIBORu.
Poza tym WIRON wyliczany jest na podstawie szerszego zakresu transakcji, nie tylko międzybankowych a metoda uwzględnia m.in. ważenie transakcji wolumenem i odrzucenie wartości skrajnych.
Obrona WIBOR – praktyczne porady
Kredytobiorcy, którzy czują się poszkodowani przez wysokie stawki WIBOR wpływające na wzrost ich rat kredytowych, mają do dyspozycji szereg możliwości obrony i poszukiwania rozwiązań. Różnorodne metody pozwalają na indywidualne dostosowanie strategii do konkretnej sytuacji finansowej i preferencji.
Obroną przed dalszym stosowaniem nieuczciwego oprocentowania opartego na stawce WIBOR jest skierowanie do Sądu pozwu przeciwko bankowi o usunięcie WIBORu z umowy lub o ustalenie nieważności całej umowy.
W przypadku usunięcia WIBORu z umowy, kredyt nadal będzie obowiązywał, ale oprocentowany będzie jedynie według stałej stawki marży banku. Wygrana w takiej sprawie skutkowała będzie zmniejszeniem miesięcznej raty kredytu nawet o kilkadziesiąt procent oraz zwrotem przez bank niesłusznie nadpłaconych rat od początku spłacania kredytu.
W razie nieważności umowy kredytu skutek będzie taki jakby umowa nigdy nie była zawarta. Klient powinien zatem zwrócić bankowi jedynie nominalną wartość wypłaconego kredytu. Kwoty wpłacone powyżej nominalnej wartości kapitału bank będzie musiał zwrócić klientowi.
Zabezpieczenia WIBOR
Jeszcze przed skierowanie sprawy do Sądu klient może ubiegać o zabezpieczenie powództwa. Jest to instytucja, która pozwana wstrzymać obowiązek spłaty całej raty lub jej części na czas trwania procesu sądowego do czasu wydania prawomocnego wyroku.
Obserwuj nas na Facebook’u i Instagramie
Pierwszy krok do wolności finansowej
Wypełnij formularz
